Przejdź do głównej zawartości

Posty

Gruzini - naród kulturowy czy naród polityczny?

                                          Źródło:  http://intermedia.ge/?ref=home Słowo „naród” wywodzi się z łacińskiego słowa natio , a to od nascore , czyli rodzić się „nacja, lud, stp. plemię, lud, pokolenie, ród, rodzina, krewni. Naród to wszystko co się narodziło, urodziło, obrodziło” (SEJP 2005, 352). Na włoskich uczelniach w epoce średniowiecza słowa natio używano na określenie wspólnoty studentów mówiących tym samym językiem, pochodzących z tego samego kraju (Bydyta–Budzyńska, 2010, 23).  Czas rozpoczęcia procesu kształtowania się narodów nie jest do końca określony, istnieją różne teorie na ten temat. Według historyka Marca Blocha (1981) początki tego procesu miały miejsce w XII i XIII wieku, wpływ zaś miały wyprawy krzyżowe. Charles Tilly (1975) za początek powstawania narodów uważa wiek XV i łączy go z polityką centralizacyjną państwa.  W Związku Radzieckim...

Patriotyczne wiersze o Gruzji

Wiersz "Ojczyzna" Galaktiona Tabidze jest na tyle ważny (popularny) dla Gruzinów, że znajduje się w podręczniku szkolnym (ja też musiałam uczyć się go na pamięć). Wiersz ten jest jednym z najbardziej rozpoznawalnych w Gruzji. Cieszyn 2012, Polska, Ukraina, Białoruś, USA - miłość do Gruzji nas włączy Ojczyzna (Galaktion Tabidze) Jeśli po mokrej od rosy trawie Przejść nie można - po cóż ojczyzna?  Tu nikt z mych przodków nie został prawie, A z żywych do mnie nikt się nie przyzna. I w rozmarzonej widzę źrenicy, Gdy wietrzyk złotą przestrzeń odsłoni,  Jak ojciec-starzec błądzi w winnicy, Nóż ogrodniczy trzymając w dłoni. Tu pnącze każde i pączek nikły Rośnie na miarę marzenia o nim... Wzgórza, doliny znowu rozkwitły!  Chodzę i... tęsknię... oko łzę roni!  Tłum. Marian Piechal  P.S wersji audio w języku gruzińskim można posłuchać tutaj:  https://www.youtube.com/watch?v=u4suGOyVwfc Ojczyźnie (Grigol Abaszidze) Widzę cię w blasku,...

Teimuraz Dżangulaszwili i jego Polska

Teimuraz Dżangulaszwili (1923-1996) urodził się w Sagaredżo, w moim rodzimym mieście. Gruziński poeta uczestniczył w II Wojnie Światowej, dlatego jego wiersze często mają charakter wojenny. Polska  Szliśmy tędy w żołnierskich buciskach, Po tych drogach biegnących wzdłuż ściernisk, Przez te wioski spalone, przez zgliszcza, Tu, gdzie niegdyś żył wielki Kopernik... Śnieg wciąż padał i ziemię zawiało Przekrojoną niejednym okopem, Czarną ziemię zawiało na biało W kraju, w którym urodził się Chopin. W tamtych dniach od starego Polaka Usłyszałem pieśń żalu i smutku I musiałem ukradkiem zapłakać, Chociaż nucił tę pieść po cichutku. I choć wiele już lat uleciało, Motyw pieśni powraca wciąż do mnie I pamiętam do dzisiaj pieśń całą, Nie potrafię jej nigdy zapomnieć. Nie zapomnę tych dni ani nocy, Żaru lata i leśnej ścieżyny I do dziś jeszcze śnią mi się oczy Jasnej niby len polskiej dziewczyny. Księżyc srebrzał brzeg leśnej polany, Już z pamięci nie zdoła ulecieć Uś...

25 gruzińskich przysłów (część III)

- Wąż skórę zrzucił, ale serce pozostało mu to samo; - Choćbyś założył osłu siodło, nie przemieni się w konia; - Róża, choć zwiędła, lepsza jest od pokrzywy; - Żywy mąż jest dla kobiety bohaterem, zmarły - bohaterem nad bohatery. - Jedna zabrudzona świnia sto świń zabrudziła; - Mysz w młynie z głodu nie umrze; - Rzecz tania drogo będzie cię kosztować; - Człowieka strzała zabija, lecz winowajcą jest strzelec;  - Dobremu mówcy potrzebny jest dobry słuchać; - Co człowiek sam sobie zrobi, tego najgorszy wróg nie potrafi mu zrobić; - Człowiek jest dla człowieka lekarstwem; - Pytając o drogę i do Indii dojedziesz; - Zając jest mały, lecz ma dobre biegi; - Przyjaciela gań w oczy, wroga - za plecami; - Przyszedł głód, odszedł wstyd; - Kapłanem być bardzo łatwo, człowiekiem - bardzo trudno; - Na gnój i różę słońce jednako świeci; - Dziadek zjadł tkemali - wnuka w zębach łupie;  - Im bardziej będziesz się grzebał w gnoju, tym bardziej będziesz cuchnął; - R...

Ślady polskości w brazylijskiej prowincji Parana

Do Brazylii pojechałam na 2 miesiące jako stypendystka Uniwersytetu w Irati. Prowadzając badania w Paranie, miałam okazję odwiedzić polsko-ukraińskie miasta, wsie i kolonie, takie jak: Mallet, Rio Claro, Guarapuava, Itapará, Prudentopolis, Kurytyba, Ponta Grosaa, Rio Azul. Polaków można spotkać tu wszędzie, polskie nazwiska widnieją na szyldach (np. w nazwach sklepów, firm), w sklepach można kupić pierogi, w restauracjach serwowany jest barszcz czerwony. Na ulicach, słysząc język polski, niektóre osoby podchodzą i łamaną polszczyzną mówią, że też są Polakami - wymieniają swoje polskie nazwiska i tłumaczą, że ich babcia lub dziadkowie przybyli tu kiedyś z Polski.  Opis: mieszkańcy z polskim pochodzeniem, po rodzę do Rio Claro Obserwując osoby z polskim pochodzeniem, można stwierdzić, że język polski lepiej przetrwał w małych miastach lub koloniach niż w takich dużych jak Kurytyba, Guarapuava. Po drodze z miejscowości Mallet do Rio Claro, gdzie dom y stoją daleko od siebi...

Charakter kuchni gruzińskiej

W Gruzji nie ma kultury podawania przystawek, każde danie je się osobno. Tak samo jak w domu, w restauracjach porcje nie są podawane dla jednej osoby, tylko dla wszystkich. Porównując do Polski, nie ma również znaczenia kolejność podawanych dań, kuchnia jest podzielona według zimnych (które są w czasie supry od samego początku) i ciepłych potraw które dochodzą podczas ucztowania (Turysta może się zdziwić, jeśli w restauracjach zamówiona zupa będzie podana pod koniec uczty). Jak wskazuje się w gruzińskiej etnografii, w dawnych czasach w tym kraju jadło się trzy razy:  - rano na śniadanie: twaróg, jogurt gruziński matsoni , chleb, ser, jajko, mleko bardzo rzadko mięso (pozostałe z  poprzedniego dnia), do tego kieliszek wódki; - po południu na obiad: różne dania, które składają się z mięsa, ziemniaków, fasoli. Do tego ser, chleb, różne zioła, kiszone warzywa i kieliszek wina. Nie wolno było najeść się do syta ze względu na ciężką pracę (mocno najedzony człowiek nie pracuj...

Język rosyjski w Gruzji

Pewnie większość Gruzinów mówi po rosyjsku! - często można usłyszeć takie komentarze od Polaków. Czy jest to prawdą? Źródło: https://commersant.ge/ge/post/rusuli-safrtxe-qartul-ekonomikashi W Gruzji językiem narodowym i państwowym jest gruziński. Język kształtował się razem z rozwojem kraju i został zapisany w Konstytucji Gruzji. Istota języka jest o tyle ważna, że nie jest on jedynie narzędziem komunikacji ani nawet tylko nośnikiem informacji kulturowych czy tradycji. Jego znajomość lub nieznajomość może budzić poczucie wyobcowania lub swojskości.  Około 70 lat członkostwa w ZSRR i wcześniej ponad 100 lat wspólnej historii z Imperium Rosyjskim spowodował różne negatywne skutki. Wszystko się zaczęło od 1801 (1801-1917) roku gdy Gruzja dołączyła do Imperium Rosyjskiego. Skutkiem tego było to, że Imperium Rosyjskie zlikwidowało modlitwy po gruzińsku, w szkołach została wprowadzona obowiązkowa nauka po rosyjsku oraz duża cenzura językowa, zaczęły się konflikty językowe pomię...

Teorie pochodzenia alfabetu gruzińskiego

W rozwoju pisma gruzińskiego wyróżnia się dwa główne okresy: starogruziński do XI wieku oraz nowogruziński od XII wieku. Do starogruzińskiego okresu zalicza się alfabety asomtawruli i nuschuri, do nowogruzińskiego alfabet mchedruli. Badacze, takie jak Tamaz Gamkrelidze, Arnold Czikobawa, Iwane Dżawachiszwili itd., przez bardzo długi czas porównywali asomtawruli do innych pism za pomocą analizy graficznej oraz fonetycznej. Nie było łatwością ustalenie na bazie jakiego alfabetu ukształtował się alfabet gruziński. W pierwszej kolejności asomtawruli został porównywalny do semickiego, później do starogreckiego. Co do pochodzenia pisma gruzińskiego istniały głównie dwie teorie:  a) asomtawruli powstał na bazie semickiego;  b) asomtawruli powstał się na bazie starogreckiego. Opis: fenicki (później jako semicki), starogrecki, starogruziński Niemiecki historyk Victor Gardthausen był pierwszym badaczem który próbował udowodnić grecką teorię powstania alfabetu...