Źródło: http://intermedia.ge/?ref=home
Słowo „naród” wywodzi się z łacińskiego słowa natio, a to od nascore, czyli rodzić się „nacja, lud, stp. plemię, lud, pokolenie, ród, rodzina, krewni. Naród to wszystko co się narodziło, urodziło, obrodziło” (SEJP 2005, 352). Na włoskich uczelniach w epoce średniowiecza słowa natio używano na określenie wspólnoty studentów mówiących tym samym językiem, pochodzących z tego samego kraju (Bydyta–Budzyńska, 2010, 23).
Czas rozpoczęcia procesu kształtowania się narodów nie jest do końca określony, istnieją różne teorie na ten temat. Według historyka Marca Blocha (1981) początki tego procesu miały miejsce w XII i XIII wieku, wpływ zaś miały wyprawy krzyżowe. Charles Tilly (1975) za początek powstawania narodów uważa wiek XV i łączy go z polityką centralizacyjną państwa. W Związku Radzieckim korzystano ze stalinowskiego rozumienia pojęcia naród , które składało się z czterech komponentów: „naród jest stabilną wspólnotą ludzi, która powstała historycznie na gruncie wspólnoty języka, terytorium, życia gospodarczego i charakteru psychicznego, objawiającego się we wspólnocie kultury” .
Gruziński biskup prawosławny. A. Japaridze pisze, że w Gruzji istnieją dwa różne podejścia do kształtowania gruzińskiego narodu. Według niego pierwsza teoria funkcjonowała do drugiej połowy XIX wieku, a druga formowała się w XIX-XX wieku w czasach Imperium Rosyjskiego oraz w Związku Radzieckim. Według pierwszej teorii wschodnia i zachodnia część Gruzji przed naszą erą była już ethnosem ze wspólną historią i religią, dlatego mogło w IV-III w p.n.e. utworzyć jeden wspólny naród. A. Japaridze wspomina, że opierając się na wcześniejszych danych, od króla Farnawaza I do Wachtanga I Gorgasalego, czyli od IV p.n.e. do VI w n.e. kształtował się jeden naród, jedna wspólna historyczna świadomość, wspólna kultura (najpierw oparte na kultach, późnej od IV wieku na chrześcijaństwie, wspólnym języku, piśmiennictwie), zbiorowe poczucie ojczyzny, solidarność – wspólnota kulturowa (Japaridze 2008, 18-19). W. Materski wspomina, że historia państwa gruzińskiego sięgała X wieku a odrębności narodowej zaś głębokiej starożytności. Jego zdaniem proces jednoczenia ziem gruzińskich w organizm państwowy przebiegał mniej więcej w tym samym czasie, co Polska (Materski 2000, 9). I. Dżawachiszwili, gruziński historyk i językoznawca, uważał, że przed naszą erą Gruzini byli silnym narodem i mieli wspólnotę narodową. Takie podejście nie było popularne za czasów rządu radzieckiego, gry uważano, że nie można mówić o wspólnocie Gruzinów skoro gruzińscy feudałowie byli właścicielami swojego obszaru i walczyli przeciw innym feudałom i królowi (Japaridze 2008, 20).
W drugiej połowie XX wieku kształtowała się kolejna teoria opracowana przez ormiańskiego językoznawcę Kerovbe Patkaniana oraz gruzińsko-radzieckiego językoznawcę Nicholasa Marra. Według tej teorii mieszkańcy zachodniej Gruzji są oddzielnym ethnosem, który kształtował się na bazie królestwa Kolchidy, a wschód Gruzji jest oddzielnym ethnosem kształtującym się na bazie królestwa Iberii (późnej królestwa Kartlii). Te dwie kultury asymilowały się w IX-X wieku i tak kształtował się naród gruziński. Zatem funkcjonują w tej kwestii dwie podstawowe, przeciwne teorie: 1. wschodnia i zachodnia Gruzja są różnymi ethnosami; 2. wschód i zachód Gruzji stanowi jeden ethnos i naród (Japaridze 2008, 21).
Podsumowując, trudno jest sformułować jedną i właściwą definicję oraz wskazać początki formowania się narodów tak, aby były one akceptowalne przez wszystkich. Jeśli przyjmie się kulturową definicję narodu, to rodzi ona poważne konsekwencje polityczne i odwrotnie.
- Bierzyńska-sudoł M., 2013: Proces podtrzymywania tożsamości narodowej współczesnych migrantów polskich w przestrzeni Internetu, Bydgoszcz.
- Budyta-Budzyńska M., 2010: Socjologia narodu i konfliktów etnicznych, Warszawa.
- Burszta W. J., 2004: Różnorodność i tożsamość: antropologia jako kulturowa refleksyjność, Poznań.
- Japaridze A., 2008: Kształtowanie języka kościelnego, Tbilisi.
- Materski W., 2000: Gruzja, Warszawa.
- Tambor J., 2014: Status języka a wola ludu i kodyfikacja, Przypadek śląski, [w:] Forum lingwistyczne, Katowice.
- Szymczak M., (red.), 2005: Słownik języka Polskiego, Warszawa.
© Opracowanie własne
G.Kobakhidze-Przybyłowska
Komentarze
Prześlij komentarz